Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi, TTB pandemi ve aşı çalışma grupları, TTB Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (UDEK), Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER), Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) ve Türk Toraks Derneği (TTD) Covid-19 pandemisinin güncel durumunu değerlendirmek ve önerilerini sunmak için basın toplantısı düzenledi.
Toplantının açılışında konuşan TTB Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, Covid-19 pandemisi ile mücadelede tüm koruyucu önlemlerin rafa kaldırıldığına, aşılamada ciddi bir düşüş ile karşı karşıya kalındığına dikkat çekti. Fincancı, vaka ve ölüm sayılarında artışın da gözlemlenmesi üzerine bir araya geldiklerini ve kapsamlı bir çalışma hazırladıklarını ifade etti.
HASUDER adına Prof. Dr. Cavit Işık Yavuz, pandeminin sürdüğünü ancak pandemi yönetiminin sürdürülmediğini belirtti. Aşılama oranlarının düşürülmesinin olumsuz öngörüler doğurduğunu kaydeden Yavuz, asbestli NAe São Paulo gemisinin sökümü ve Bolu’daki salgını örnek göstererek halk sağlığının her anlamda öncelenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (KLİMUD) adına Dr. Gül Erdem, Ankara’da günlük 500-600’e kadar düşen günlük test sayısının 10 bini aştığını, pozitiflik oranının yüzde 50’leri bulduğunu aktardı. Erdem, “pandeminin bittiği” algısından çıkmak için her türlü adımın atılması gerektiğini kaydetti.
KLİMİK Başkanı Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, toplumlardaki bıkkınlık ve ekonomideki kaygılar nedeniyle Covid-19’un basit bir hastalık gibi gösterilmesinin yarattığı sorunlara vurgu yaptı. Covid-19’un uzun dönemli sonuçları için de uyarılarda bulunan Yavuz, aşılamanın mutlaka artırılmasına ihtiyaç olduğunu ifade etti.
TTD Başkanı Dr. Oya İtil de Covid-19 sonrası dönemde karşı karşıya kaldıkları rahatsızlıklardan söz etti. Özel hastanelerde PCR testinin ve Covid-19 bakımının ücretlendirilmesini eleştiren İtil, sağlık çalışanlarının sağlığı için Covid-19’un meslek hastalığı sayılması ve sağlık kurumlarının gerekli önlemleri alması gerektiğini dile getirdi.
TTB Aşı Çalışma Grubu’ndan Prof. Dr. Muzaffer Eskiocak, aşılamanın şu ana kadar milyonlarca ölümü önlediğini, bunun tüm verilere yansıdığını kaydetti. Eskiocak, daha etkili aşıların beklenmesi gerektiğine yönelik söylemlere ilişkin de “Şu anda çok yüksek yayılım var. O nedenle yeni aşılar beklenene kadar mevcut aşıların kullanılmasını öneriyoruz” yanıtı verdi.
TTB Pandemi Çalışma Grubu’ndan Yrd. Doç. Dr. Levent Akyıldız, pandemi yönetiminin halk sağlığını değil, çarkların döndürülmesini öncelediğini söyledi. Maske niteliğini konuşamadan maske kullanımı sorunuyla karşılaşmalarını örnek gösteren Akyıldız sözlerini şöyle sürdürdü: “İnsanların bıkkınlığı ile yetkililerin ‘salgının sönümlendiği’ şeklindeki dayanaksız beyanları birleşince, pandemiden söz etmek bir öfke dalgasını tetikler hale geliyor. Bizim yapmaya çalıştığımız; kamu yönetimini sorumluluğa davet etmek ve bireysel önlemlere zorlanan yurttaşlarımızın tedbirli olmasını sağlamaktır.”
TTB Merkez Konseyi üyesi Dr. Filiz Çağla Uyanusta Küçük tarafından okunan ortak açıklamada gelecek dönemlerde vaka sayılarının artacağı ifade edilerek pandemiyle ciddi bir şekilde mücadele edilmesi gerekliliği vurgulandı. “Vaka sayılarında görülen bu artış tek başına yeni ortaya çıkan varyantların daha bulaşıcı olmasına bağlanamaz” denilen açıklama şu 15 öneriyle sonlandı:
1. COVID-19 salgınının önlenmesinde etkili olduğu kanıtlanmış olan maske, mesafe, havalandırma ve hijyen önlemleri tekrar hatırlatılmalıdır. Toplum hareketliliğinin hızla arttığı, korunma önlemlerinin ise hızla azaldığı bu günlerde kalabalık ortak alanlar ile toplu taşımalarda maske kullanımı zorunlu olmalıdır.
2. Bugüne kadar dünya genelinde 12 milyar dozdan fazla uygulanan COVID-19 aşılarının güvenli oldukları pek çok bilimsel çalışma ve gözlemle ortaya konmuştur. Ayrıca yeni varyantlara rağmen aşıların ağır hastalık ve ölüm riskini önlemedeki başarısı devam etmektedir. Bu nedenle aşısız ve eksik aşılı olanlar ile sağlık çalışanlarının aşılarının tamamlanması, hatırlatma dozlarının yapılması ve risk durumlarına göre gerekli durumlarda hatırlatma dozlarının tekrarlanması sağlanmalıdır. Konuyla ilgili ayrıntılar için TTB UDEK üyesi derneklerin hatırlatma dozu hakkında görüşlerine ve/veya hekiminize başvurabilirsiniz.
3. Halen egemen olan Omicron varyantına karşı inaktive aşıların (örneğin Coronavac/Sinovac) koruyuculuğu çok düşük düzeydedir. Bu nedenle, önceki aşılamalarda ağır bir alerjik reaksiyon ya da yan etki gelişmeyen herkese mRNA aşılarının (Comirnaty/Bionthec) yapılması önerilmelidir.
4. Okulların açılmasına kadar bağışıklığın gelişmesi için 5-12 yaş arası tüm çocukların hızla aşılanması gerekmektedir.
5. COVID-19 PCR testlerinin yaygın olarak yapılması sağlanmalı ve hastaların ayrılması (izolasyonu), hızlı testlerle tanının desteklenmesi, okullara ücretsiz temini, kalabalık toplantı yapacakların hızlı test bulundurması, güvenli olan hızlı test kitlerinin belirlenmesi önemlidir.
6. HES uygulaması tekrar başlatılarak, uygulama aşıya teşvik edici mesajlarla zenginleştirilmelidir.
7. Ülkemizde hastalık yapmakta olan SARS-CoV-2 varyantlarının aktif takibi yapılarak sonuçlar hızla saha ile paylaşılmalıdır.
8. Yakın zamana dek risk gruplarındaki hastalara sağlanan ve hastalığın kötüleşmesini önleyebilen Molnupiravir (Covinavir) isimli ilacın bulunmasında son dönemde aksaklıklar yaşanmaktadır. Bu ilacın, tüm ülkede düzenli temini sağlanmalıdır ve son kullanım tarihine ilişkin belirsizlikler giderilmelidir. COVID-19’a etkili olduğu kanıtlanmış olan diğer ilaçların da sağlanması için çaba gösterilmelidir.
9. Özellikle Molnupiravir hakkı bulunan risk gruplarında olmak üzere hafif semptomu olan kişilerin de test yaptırması gerektiği vurgulanmalıdır.
10. İnfekte olan kişilerin işe gitmemesini kolaylaştıracak idari düzenlemeler yapılarak infeksiyonun yayılımı önlenmelidir.
11. Okullar açılmadan, tüm sınıflarda uygun havalandırmanın nasıl sağlanacağı konusunda bilirkişi komisyonları kurularak bu konuya hızla çözüm bulunmalıdır.
12. Kış gelmeden kapalı alanlarda uygun havalandırmanın nasıl sağlanacağı konusunda bilirkişi komisyonları kurularak bu konuya hızla çözüm bulunmalıdır.
13. Sonbaharda 65 yaş üstü kişiler, risk grupları ve gebelerde mevsimsel grip aşılaması için hazırlıklı olunmalı, yine 65 yaş üstü ve risk gruplarında zatürre (pnömokok) aşıları tamamlanmalıdır.
14. Yeni varyantlara etkili aşıların hazırlanması, takibi ve temini için gereken adımlar atılmalı ve ülkemizde kullanıma girmesi sağlanmalıdır. Sonbaharda çalışmaların tamamlanacağı bildirilmekle birlikte, hatırlatma dozu zamanı gelenlerin beklemeden yaptırmasında yarar bulunmaktadır.
15. Sağlık Bakanlığı COVID-19 olgularının dağılımı, yaş ve risk grubu özellikleri, aşı durumları, hastaneye yatış oranları, yoğun bakım doluluk oranları ile ölümlere ilişkin verileri kamuoyu ile ayrıntılı ve günlük olarak paylaşılmalıdır.
